Ana Sayfa / Genel / KESKİN ATIK KABINI KİM ALMALI?

KESKİN ATIK KABINI KİM ALMALI?

KESKİN ATIK KUTUSU MEVZUSU

 

 

Toplum Sağlığı Merkezi (TSM) ve Bağlı Birimler Yönetmeliği’nin  ‘’Bulaşıcı hastalıklar, bağışıklama ve salgın kontrolü’’ başlıklı  14’üncü maddesinin (1) TSM’nin bulaşıcı hastalıklar, bağışıklama ve salgın kontrolüne ilişkin görevleri şunlardır:

 

ç) Bölgenin aşı ve antiserum ile ilgili lojistik malzeme ihtiyacını belirlemek; müdürlük tarafından tedarik edilen aşı, ilaç, antiserum ve diğer malzemeleri usulüne uygun olarak saklamak; müdürlük ile koordineli olarak bunların, bağışıklama hizmeti veren tüm sağlık kurum ve kuruluşlarına dağıtımının yapılmasını sağlamak,

 

Maddeden anlaşıldığı üzere aşı ile ilgili tüm malzemelerin müdürlükçe sağlanması gerektiği açıktır. Ayrıca aile sağlığı merkezinde sarf malzemelerden sayılan alkol,pamuk,enjektör,eldiven vs gibi malzemelerin zorunlu olsa da, LABORATUVAR HİZMETLERİ için kullanılacak bu sarf malzemelerin 5258 sayılı yasada  müdürlük tarafından karşılanması gerektiği açıkça belirtilmektedir. Bu nedenle gerek aşılama hizmetleri gerekse laboratuar hizmetleri için kullanılan tüm malzemelerin idarece karşılanması gerektiği mezkur mevzuat hükümleri gereği aşikardır. Nitekim laboratuar hizmetleri için aile hekimlerine belirlenen ücret kotası aile hekimlerine ödenmeyip müdürlüklere aktarıldığı,bu nedenle laboratuarla ilgili tüm malzemelerin idarece temin edileceği gerek Bakanlık yazıları, gerekse de mevzuat ile açıktır. Bunun gibi aşılama hizmetleri içinde ayrı bir bütçe olması ve bu bütçenin ihale usulüyle Bakanlık tarafından yapıldığı, aşılarla ilgili ihalelerde aşı enjektörü ve keskin atık kaplarının da dahil olduğu veya dahil olması gerektiği halde,bu yapılmayarak ihale ile  ilgisi olmayan cari giderden bunun karşılanmaya çalışılması abesle iştigaldır.

 

Peki yukarıdaki Toplum Sağlığı Merkezleri ve Bağlı Birimler Yönetmeliğinde aşılama hizmetleri için müdürlükçe tedarik edilmesi gereken malzemeler nelerdir? Bu malzemeler Genişletilmiş Bağışıklama Genelgesinde yer alan aşı enjektörü,aşı ve güvenli atık kutusundan ibarettir. İlgili Genelgede aşağıda  bulunan düzenlemeden de anlaşılacağı üzere keskin atık kabından ziyade güvenli atık kutusu olarak geçmektedir. Ayrıca güvenli atık kutusu yoksa idare tarafından keskin atık kabı verilmek zorundadır. Nitekim 90 yıldır dağıtılan atık kutularının şimdi dağıtılmaması düşündürücü olup iyi niyetle açıklaması mümkün değildir. Ayrıca Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliğinde bağışıklama hizmetleriyle ilgili Genişletilmiş Bağışıklama Programı Genelgesine atıf yapılmaktadır. İlgili Genelgede ise KESKİN ATIK KABI YERİNE GÜVENLİ ATIK KUTUSU GEÇMEKTEDİR.

İşte değindiğimiz genelgede geçen ibareler;

 

T.C.

SAĞLIK BAKANLIĞI

Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü

Genişletilmiş Bağışıklama 13.03.2009/7941

Programı Genelgesi

GENELGE

2009/17

 

 

 

Aşı Uygulanacak Yerin Özellikleri:

 

 

Aşılama çalışmaları için bir oda “aşı odası” olarak belirlenir. Aşı odasında el yıkama ünitesi olmalıdır. Sağlık çalışanı aşılama işlemi öncesinde ve kirli malzeme ya da kanla temas durumunda ellerini yıkamalıdır. Odada kullanılmış iğneleri elinden bırakmadan ve etrafta dolaşmadan GÜVENLİ ATIK KUTUSUNA atabileceği şekilde planlama yapılmalıdır.

 

Enjektör Güvenli Atık Kutusu Kullanılmasında Dikkat Edilecek Hususlar:

– Aşı uygulanan her yerde enjektör GÜVENLİ ATIK KUTUSUNA atılmalıdır.

– Enjeksiyondan hemen sonra enjektör iğnesi ayrılmadan ve kapağı kapatılmadan enjektör Güvenli Atık Kutusuna atılmalıdır,

– Enjektör GÜVENLİ ATIK KUTULARININ en fazla ¾’ü doldurulmalıdır.

– Enjektör GÜVENLİ ATIK KUTULARI imha edilmek üzere gönderilene kadar kuru ve güvenli bir yerde saklanmalıdır.

– Enjektör GÜVENLİ ATIK KUTULARININ “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”ne uygun olarak imhası sağlanmalıdır.

 

 

 

B-) AŞI UYGULAMALARINDA GENEL KURALLAR:

 

  • Aşı uygulaması kadar aşılama faaliyetleri sırasında ortaya çıkan tıbbi atıkların uygun şekilde uzaklaştırılması da önemlidir. Bu nedenle aşı uygulaması yapılan her ortamda Enjektör Güvenli Atık Kutusu da kullanılmalıdır .

 

1) Çok dozlu aşıların sulandırılması: 2) Tek dozlu aşıların sulandırılması:

 

Liyofilize Aşıların Sulandırılması:

  • Sulandırma işlemi sonrası enjektör ve iğnesi ayrılmadan güvenli atık kutusuna atılmalıdır.
  • Aşılama işlemi sonrası enjektör ve iğnesi ayrılmadan güvenli atık kutusuna atılmalıdır.

 

 

3) Tek dozlu DaBT-İPA-Hib (beşli) aşısının sulandırılması:

 

  • Aşılama işlemi sonrası enjektör ve iğnesi ayrılmadan güvenli atık kutusuna atılmalıdır.

 

H-) AŞI LOJİSTİĞİ

1) Aşıların Sevkiyatı

GBP için gerekli aşı ve malzemeler sevk dönemlerinde ve düzenli aralıklarla dağıtılırlar. Aşağıda yer alan tabloda aşı depolaması yapılan ve kullanılan merkezlere ne kadar süre için aşı sevkiyatı yapılması gerektiği belirtilmektedir. Aşının depolandığı yer Sevk dönemleri
Bölge deposu ve İl deposu Üç ayda bir
İlçe deposu / TSM Ayda bir
Sağlık Ocağı / Aile Hekimi Ayda bir
Sağlık Evi Haftada bir

 

 

 

Yukarıda izah edildiği üzere aşı ile ilgili tüm lojistik hizmetleri müdürlük tarafından sağlanmalıdır. Ayrıca Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği’nde geçen keskin atık kabı ise aşılama ve laboratuar hizmetleri haricinde hekimce uygulanan tedavide kullanılan keskin tıbbi atıklar içindir. Nitekim gerek laboratuar hizmetleri olsun gerekse de aşılama hizmetleri olsun bunlarla ilgili sarf malzeme vb lojistik tüm unsurlar idare tarafından karşılanmalıdır.

Gerek Bakanlık bürokratların gerekse de müdürlüklerin sürekli aile hekimlerine maddi külfet yükleyecek yeni kararlar alması bu mesleği yapılamaz hale getirmektedir. Nitekim son zamanlarda Aile aile sağlığı merkezlerinde artan sağlıkda şiddet olayları sonrası Bakanlık’dan güvenlik görevlisi talebine cevaben aile hekimlerinin cari ödenekden güvenlik personeli tutması söylenerek sorumluluk alınmamış,absürt bir anlayışla herkes kendi güvenliğini sağlasın mentalitesi güdülmüş ancak Kamu Denetçiliği Kurumu tokat gibi bir cevap vererek güvenliğin aile hekimince değil Bakanlık’ça ücretinin verilmesi yönünde tavsiye kararı vermiştir.

EVET BİRİLERİ AYNI GÖREVİ GÖRÜYOR DİYEBİLİR ANCAK MEVZUATTA YAZILI OLAN GEÇERLİDİR. NİTEKİM nasıl ki aile sağlığı merkezlerinde ATT’ler çalışabilir iken PARAMEDİKLERİN çalışamaması gibi ucube bir garabette mevzuatta ATT olması ama PARAMEDİĞİN olmaması bahanesi yürütülüyorsa aynı şekilde keskin atık kutusu değil güvenli atık kutusu genelge hükmü gereği kullanılır. Bu da Yönetmeliğimizde geçen keskin atık kabından ziyade ki aile hekimiminin kendi tedavisi esnasında kullandığı keskin tıbbi atıklar için bulundurulması gerekmektedir, bağışıklama için spesifik olan, Genelgede geçen evladır, o da güvenli atık kutusudur.  Tıbbi Atık Yönetmeliği’nin 10.maddesinde keskin atıklar için karton kutu ya da plastik kaplar önerilmektedir. Bu da genelgede geçen güvenli atık kutusunun geçerliliğini göstermektedir.